اقاله عقد بیع

عقد بیع یکی از عقود لازم است که به واسطه منعقد شدن این عقد، خرید و فروش محقق می شود. عقد بیع، عقدی معوض است. بدین معنی که در مقابل مبیعی که فروخته می شود، ثمن قرار می گیرد. اکثر افراد جامعه حداقل یکبار بیع یا خرید و فروش انجام داده اند و نسبت به آثار حقوقی آن آگاه هستند.
با توجه به ویژگی لازم بودن عقد بیع، امکان فسخ یک زرفه آن وجود ندارد. از طرفی این عقد به واسطه فون یا حجر و جنون از بین نمی رود. به همین دلیل قان.ن گذار نهادی را برای از بین بردن ارادی عقد لازم در نظر گرفته است. این نهاد حقوقی اقاله نام دارد.
با توجه به شرایط پیچیده اقاله، ماهیت و قواعد خاص آن در بیع  قصد داریم در این مقاله به جزئیات اقاله عقد بیع بپردازیم.

مهم ترین عناوین این مقاله

• اقاله عقد بیع؛ ماهیت و تعریف قانونی
• شرایط اقاله عقد بیع در قانون چیست؟
• آیا اقاله مشروط در عقد بیع امکان پذیر است؟
• آیا اقاله عقد بیع  محدود به زمان خاصی است؟
• آثار اقاله عقد بیع چیست؟
• آیا اقاله قابل ابطال، فسخ و اقاله شدن می باشد؟

                               جهت اخذ مشاوره و هماهنگی، آیکون پلتفرم مربوطه را  کلیک نمایید

                                                                    
اقاله عقد بیع؛ ماهیت و تعریف قانونی

در پاسخ به این سوال که اقاله عقد بیع چیست و چه تعریفی دارد، باید بگوییم که اقاله یا تفاسخ عقد بیع یعنی اینکه طرفین عقد پس از انعقاد عقد با رضایت و اراده و سایر شرایط قانونی عقد لازم را هم بزنند و از بین ببرند.
در حقیقت اقاله یعنی بر هم زدم ارادی طرفین عقد لازم.  با تحقق اقاله قانونی، عقد رخ داده از بین خواهد. اقاله باید با اهلیت، بدون اکراه و اجبار و با قصد و رضایت باشد.

شرایط اقاله عقد بیع در قانون چیست؟

بعد از تعریف ماهیت اقاله باید به این موضوع اشاره کنیم که شرایط قانونی اقاله عقد بیع چیست؟ یکی از مهم ترین بخش های هر عمل حقوقی، داشتن شرایط قانونی است. لذا در این بخش به این پرسش مهم پاسخ می دهیم:
از منظر حقوقی شرایط قانونی اقاله عقد بیع عبارتند از: 
تراضی طرفین عقد بیع، بر برهم زدن آن.
همزمان بودن رضایت و اراده طرفین بر اقاله قرارداد یا عقد بیع. 
 استرداد عوضین معامله، پس از اعلام اراده بر اقاله قرارداد.
انجام اقاله، با میل و رضای قلبی و بدون هیچگونه اکراه و اجبار.
اهلیت طرفین عقد، هنگام اقاله عقد بیع.

  
آیا اقاله مشروط در عقد بیع امکان پذیر است؟

قانون گذار در خصوص ماهیت اقاله و اماکن یا عدم اماکن اقاله مشروط ساکت است اما از منظر حقوقی می توانیم این موضوع را بررسی کنیم.
مقصود از اقاله مشروط در عقد بیع، این است که تحقق اقاله، منوط و مشروط به تحقق امر دیگری گردد. به عبارتی در اقاله شرط بگذاریم یا تحقق اقاله معلق به حصول معلق علیه شود. مثلا، الف و ب، شرط کنند، در صورتی که ثمن معامله، ظرف مدتی مقرر، پرداخت نشود، طرفین این حق را پیدا کنند که عقد بیع رخ داده را با تراضی و توافق یکدیگر، اقاله نمایند

درج شرط تعلیق در اقاله از نظر قانونی،  با منع قانونی رو به رو نیست، به این دلیل که  اقاله، توافقی دو طرفه و دارای ماهیت حقوقی مستقل است و مانند سایر عقود، با تعلیق در منشا صحیح بوده و می توان، تحقق اثر آن را منوط به تحقق امر دیگری مانند پرداخت ثمن معامله نمود و در صورت عدم حصول معلق علیه، اقاله منتفی است.

آیا اقاله عقد بیع  محدود به زمان خاصی است؟

در مواد 283 تا 288 قانون مدنی به بحث اقاله قراردادها اشاره شده است. برای بررسی مدت زمان در عقد اقاله باید به این مواد اشاره کرد.
در توضیح مدت زمان اقاله عقد بیع باید گفت: در هیچ یک از این مواد قانونی، مدت زمان ویژه ای برای اقاله بیع بیان نشده است و این موضوع کاملا بسته به توافق طرفین دارد.
بنابراین، در صورت موجود بودن شرایط قانونی اقاله عقد بیع، طرفین عقد بیع می توانند، عقد منعقد شده را با اقاله، برهم بزنند.

آثار اقاله عقد بیع چیست؟

در صورتی که شرایط عقد اقاله فراهم باشد، اقاله توسط طرفین محقق می شود. بعد از تحقق اقاله، برای طرفین آثاری ایجاد می شود. که در این تیتر، این آثار، تحت عنوان آثار اقاله عقد بیع، مورد بررسی حقوقی و قانونی، قرار می گیرد. آثار اقاله عقد بیع، عبارتند از:
برهم خوردن عقد لازم بیع، با رضایت و توافق هر دو طرف قرارداد.
برگرداندن عوضین عقد بیع، یعنی مبیع و ثمن معامله، از سوی بایع و مشتری، به یگدیگر.
با توجه به ماده 287 قانون مدنی، در صورتی که از زمان عقد بیع تا زمان اقاله، نمائات و منافع منفصلی، در مورد معامله، حادث شود، از آن کسی خواهد بود که به واسطه عقد، مالک شده است (مشتری عقد بیع)، ولی‌ در خصوص نمائات متصل به مورد معامله، این نمائات، از آن کسی است که در نتیجه اقاله عقد بیع، مالک موضوع عقد اقاله شده می شود (بایع عقد بیع).
مستفاد از ماده 286 قانون مدنی، تلف شدن یکی از عوضین، مانع از اقاله کردن عقد بیع، نخواهد بود و طرفین باید، بر حسب قیمی یا مثلی بودن عوض تلف شده، مثل یا قیمت آن را به دیگری، بپردازند.
همچنین، مستفاد از ماده 288 قانون مدنی، در صورتی که از زمان انعقاد عقد بیع تا زمان اقاله آن، فردی که به موجب عقد بیع، مالک شده است، در مورد معامله، تصرفاتی کند که سبب زیاد شدن قیمت آن شود، در زمان اقاله، "به مقدار قیمتی که به سبب عمل او زیاد‌ شده است، مستحق خواهد بود."

آیا اقاله قابل ابطال، فسخ و اقاله شدن می باشد؟

در پاسخ به این پرسش باید به قانون مدنی و مواد مربوط به اقاله مراجعه کرد. در خصوص اقاله کردن اقاله، باید گفت، اقاله، قابل اقاله شدن نیست، یعنی نمی توان، عقدی را که به موجب اقاله، برهم خورده، مجدادا با اقاله کردن اقاله، به حالت قبل، برگرداند بلکه باید، آن عقد را مجدد، منعقد نمود. 
در خصوص ابطال و فسخ اقاله نیز باید گفت، ابطال و فسخ اقاله ای که نسبت به یک عقد لازم رخ داده، امکان پذیر است به شرطی که بتوان به محکمه، ثابت نمود، شرایط قانونی لازم، نظیر اهلیت، اختیار و اراده و... در زمان اقاله قرارداد، وجود نداشته است.
مشاوره حقوقی با وکیل خوب
چنانچه در خصوص عقود و قراردادهای خود به مشاوره حقوقی با وکیل نیاز دارید، می توانید جهت ارتباط با وکیل خانواده، طلاق، مهریه، نفقه با تلفن گویای مجموعه تماس حاصل فرمائید تا به وکیل مورد نظر خود وصل شوید.
همچنین در صورت نیاز به مشاوره حقوقی با سایروکلای متخصص می توانید با وکیل در امور ثبتی، اداری و تجاری وصل تماس حاصل فرمائید.

                                جهت اخذ مشاوره و هماهنگی، آیکون پلتفرم مربوطه را  کلیک نمایید