ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

 وکالت عقدی است جایز و رضایی که با ایجاب موکل و قبول وکیل منعقد می شود یک رابطه حقوقی بین وکیل و موکل ایجاد می شود که در این رابطه اعمال وکیل باید درراستای رعایت مصلحت موکل باشد وکیل اعم از وکیل دادگستری به عنوان نماینده قراردادی ازطرف موکل تا زمانی که تعدی وتفریط نکرده باشد امین محسوب می شود.خود عقد را می توان درقالب های عام وخاص ومطلق منعقد کرد که هرکدام شرایط خاص خود را دارد.طرفین عقد باید اهلیت لازم را داشته باشند همچنین می توان عقد را به صورت تعدد اجتماعی واستقلالی منعقد نمود. وکیل دادگستری

مهمترین عناوین بحث شده وکیل دادگستری

•  تعریف عقد وکالت  

•  موضوع عقد وکالت 

•  اوصاف عقد وکالت   

•  وکالت مطلق و مقید  وکیل دادگستری

•  تعدد وکلا  وکیل دادگستری

• انحلال وکالت وکیل دادگستری

•  انفساخ وکالت وکیل دادگستری

وکیل دادگستری

تعریف عقد وکالت 

وکیل دادگستری بنا بر تعریف ماده ۶۵۶ قانون مدنی: «عقد وکالت، عقدی است که به موجب آن یکی از طرفین طرف دیگر را برای انجام امری نایب خود می‌نماید».وکیل دادگستری طرفی که وکالت می‌دهد موکل یا اصیل می‌نامند و طرفی که وکالت به او داده شده و آنرا می‌پذیرد وکیل است وکیل دادگستری که نماینده موکل به حساب می‌آید. موکل می‌تواند برای انجام هرکاری که خود قادر به انجام آن است به شخص دیگری وکالت دهد وکیل دادگستری مگر آنکه آن امر قائم به شخص باشد.

موضوع عقد وکالت

وکیل دادگستری مطابق ماده ۶۶۲ قانون مدنی: «وکالت باید در امری داده شود که خود موکل بتواند آن را بجا آورد و وکیل هم باید کسی باشد که برای انجام آن امر اهلیت داشته باشد.» وکیل دادگستری به این معنا که وکالت در امری داده می شود که خود موکل بتواند آن را انجام دهد بعبارت دیگر توانایی حقوقی انجام دادن آن عمل را داشته باشد.

اوصاف عقد وکالت

• جایز بودن وکیل دادگستری

عقد جایز عقدی است که هر یک از طرفین عقد وکیل دادگستری هر موقع بخواهند آن را بر هم بزنند.

• اذنی بودن وکیل دادگستری

وکالت عقدی است جایز اذنی که با فوت وحجر هریک ازطرفین عقد منفسخ می شود. وکیل دادگستری

• رضایی وکیل دادگستری

وکالت عقد رضایی است که با ایحاب  موکل و قبول وکیل منعقد می شود.

• مسامحی وکیل دادگستری

ازعقود مبتنی برمسامحی است معلوم بودن موضوع وکالت به نحوتفصیلی برای صحت آن شرط نیست، وکیل دادگستری علم اجمالی به موضوع وکالت برای صحت عقد کافی است.

انواع وکالت وکیل دادگستری

• وکالت عام وکیل دادگستری

وکیل دادگستری  دادن وکالت به طور عموم کلیه امور موکل را شامل می شود.     

• وکالت خاص وکیل دادگستری

وکیل دادگستری دادن وکالت در امر بخصوص را وکالت خاص می گویند که در این وکالت هر مورد بخصوص باید در وکالت نامه تصریح شود .     

• وکالت مطلق وکیل دادگستری

وکیل دادگستری منظور اداره اموال موکل است درصورتی که در وکالت مطلق راجع به اختیار یا عدم اختیار وکیل برای انجام امری تردیدی حاصل شود ، اصل برعدم اختیار وکیل در انجام امور است مثل اجاره دادن مال یا تعمیر آن ولی اداره اموال شامل فروش مال موکل نمی باشد.
✅وکالت وکیل دادگستری در دادگاه ها شامل تمام اختیارات راجع به امر دادرسی می باشد مگرآنچه که موکل استثناء کرده باشد و یا توکیل درآن  وکیل دادگستری خلاف شرع باشد
✅ در صورتی که وکالت وکیل دادگستری به طور مطلق باشد وکیل نمی تواند موکله را برای خود تزویج نماید مگر در این مورد اذن صریحی داشته باشد وکیل دادگستری در این مورد فرقی بین نکاح دایم و موقت وجود ندارد.

اهلیت طرفین عقد وکالت

وکیل دادگستری از آنجا که وکالت عقدی است اذنی لذا اهلیت هم در زمان انعقاد عقد وکالت و هم درطول مدت عقد وکالت ضروری می باشد.

• صغیر غیر ممیز و مجنون وکیل دادگستری

 صغیرغیرممیز و مجنون، نه می توانند وکالت امری را به دیگری بدهند و نه می توانند وکیل درامری شوند. اما شخص سفیه در امورغیرمالی می تواند هم وکیل دیگران باشد و هم به دیگری وکالت دهد. وکیل دادگستری اما در امور مالی نه می تواند وکیل دیگران شود و نه امری را به دیگران وکالت دهد. اگر شخص سفیه برای فروش مال خود به دیگری وکالت دهد عقد وکالت غیرنافذ است ولی اگر برای وقف کردن به دیگری وکالت دهد وکالت باطل است در فروش در ازای مال فروخته شده عوضی دریافت می شود ولی وقف کلا به ضرر شخص سفیه می باشد.

• صغیر ممیز وکیل دادگستری

 وکیل دادگستری صغیر ممیز می تواند تملک بلاعوض کند مثل قبول هبه و صلح بلاعوض و حیازت مباحات بنابر این وکیل دادگستری صغیرممیز می تواند برای امور فوق الذکر به دیگری وکالت دهد.
✅ وکیل دادگستری باید توجه داشت موکل اموری را می تواند به دیگری وکالت دهد که خود قادر به انحام آن باشد وگرنه نمی تواند در اموری که خود نمی تواند انجام دهد وکالت دهد و در اموراتی که قائم به شخص هستند دادن وکالت امری بیهوده و غیر ممکن است.

تعدد وکلا 

 وکیل دادگستری در صورت تعدد وکلا اگر که به اجتماعی یا استقلالی بودن وکلا درعقد اشاره ای نشده باشد اصل بر اجتماعی بودن آنها است وکیل دادگستری مگر به استقلالی بودن در وکالت نامه تصریح شده باشد.

• شرایط اجتماعی بودن وکلا 

وکیل دادگستری اگر چند وکیل با هم انتخاب شده باشند انجام وکالت نیاز به اراده همه آنها دارد  انجام مورد وکالت توسط یکی از وکلا نیاز به تنفیذ سایر وکلا یا موکل دارد هیچ یک از وکلا به تنهایی اختیار برای انشا عمل ندارند. وکیل دادگستری اگر مورد انجام شده توسط سایر وکلا و یا موکل رد شود وکیلی که شخصا اقدام به انجام مورد وکالت نموده شخصا در مقابل اشخاص ثالث مسولیت دارد وکیل دادگستری
وکیل دادگستری اگریکی از وکلای به اجتماع دچار فوت و یا حجر شود وکالت عقد جایز بوده و منفسخ می شود وکیل دادگستری چنانچه موکل بخواهد وکالت بقیه را ابقاء کند باید با آنها عقد جدیدی را منعقد نماید

• شرایط استقلالی بودن عقد وکیل دادگستری

وکیل دادگستری در وکالت استقلالی هر کدام از وکلا به صورت مستقل نسبت به موضوع اقدام می کند و فوت و حجر یکی از وکلا تاثیری در وکالت بقیه ندارد هر یک از وکلا زودتر از سایرین عمل مورد وکالت را انجام دهد، وکیل دادگستری عمل انشا شده توسط وی صحیح است و با انجام عمل  وکیل دادگستری توسط یکی از وکلا وکالت سایر وکلا همگی منفسخ می شود.

وکالت ظاهری وکیل دادگستری

وکیل دادگستری تمام اموری که وکیل عزل شده قبل از رسیدن خبر عزل در حدود وکالت انجام داده باشد نافذ می باشد به شرطی که وکیل عزل شده و طرف مقابل او هر دو باید از خبر عزل در زمان انشای قرارداد بی اطلاع باشند، علم یکی از آنها به موضوع عزل، باعث عدم نفوذ قرارداد انشا شده می گردد.

 انحلال وکالت  وکیل دادگستری

• عزل وکیل وکیل دادگستری

•   استعفای وکیل 

• فوت وکیل یا موکل 

• انفساخ  عقد وکالت

• جنون وکیل یا موکل 

• سفاهت وکیل یا موکل در امورمالی وکیل دادگستری

• ورشکستگی موکل در امورمالی وکیل دادگستری

•   انجام عمل توسط وکیل یا موکل 

• انجام اعمال منافی موضوع وکالت توسط موکل 

• منتفی شدن موضوع وکالت وکیل دادگستری

• انقضای مدت وکالت در صورت تعیین مدت وکیل دادگستری

وکیل دادگستری آثار فوت و حجر بر عقد

وکالت عقدی است جایز وفوت و حجر وکیل وموکل آنرا منفسخ می کند ورشکستگی موکل نیز موضوع وکالت را از بین می برد وکیل دادگستری  مگر اینکه موضوع درامور غیرمالی باشد.

آثار ورشکستگی بر عقد وکیل دادگستری

وکیل دادگستری از آنجا که شخص ورشکسته ازدخالت درامورمالی خود ممنوع است نمی تواند درامورمالی وکالت بدهد اما در امورمالی و غیرمالی دیگران می تواند وکالت بگیرد. وکیل دادگستری

تعهدات طرفین عقد وکالت 

تعهدات وکیل

•  تعهد به اجرای  قرارداد وکالت وکیل دادگستری
•  رعایت مصلحت موکل:
•  اگر وکیل عمدا عملی برخلاف مصلحت موکل انشا کند،عمل وکیل غیرنافذ است و موکل می تواند آن را تنفیذ یا ردکند، اما اگر وکیل بدون داشتن عمد در اقدام ؛ برخلاف مصلحت موکل، عملی را به حساب موکل انشا کند و نتیجه  عمل خلاف وکیل دادگستری مصلحت موکل شود ، عمل انشا شده ، صحیح و نافذ است. 
• ارائه صورت حساب مدت وکالت به موکل

✅ وکیل دادگستری تعهد وکیل در یکسری از امور تعهد به نتیجه است مثل حضور درجلسه دادرسی و اجرای وکالت ولی تعهد وکیل وکیل دادگستری     در بقیه امور مثل رای دادگاه تعهد به وسیله است چرا که وکیل تمام تلاش خود را می کند نتیجه بستگی به رای و نظر قاضی دارد.

معامله وکیل با خود وکیل دادگستری

 وکیل در امور مالی اصولا می تواند با خود معامله کند مگر شرط خلاف شده باشد اما در امور غیرمالی اصولا نمی تواند با خود معامله کند مگر شرط خلاف شده باشد 

اختیار وکیل در گرفتن اجیر وکیل دادگستری

وکیل دادگستری اگر در اجرای وکالت نیازی به گرفتن اجیر باشد وکیل می تواند اجیر بگیرد اگرچه ازموکل اذن درگرفتن اجیر نداشته باشد اما اگر وکیل بدون نیاز ، اجیر بگیرد باید خود وکیل هزینه گرفتن اجیر را بپردازد.

مسولیت وکیل 

وکیل دادگستری ید وکیل اصولا امانی است و اصولا مسولیتی متوجه وکیل از بابت انجام کار نخواهد بود مگر اینکه وکیل درانجام وظایف وکیل دادگستری خود تعدی و تفریط نموده باشدکه دراین صورت ید وی از امانی تبدیل به ضمانی خواهد بود  .

تهعدات موکل

• پرداخت حق الوکاله وکیل دادگستری

• هزینه های وکالت وکیل دادگستری

✅در صورتی که وکیل هزینه هایی که عرفا ضروری بوده را کرده باشد موکل باید این هزینه ها را پرداخت نماید و گرنه وکیل دادگستری هزینه های غیرضروری اصولا از طرف موکل قابل پرداخت نخواهد بود.

حق توکیل وکیل

وکیل اصولا حق توکیل ندارد مگر این حق در وکالتنامه شرط شده باشد 
اگر وکیل اول برای خودش وکیل بگیرد با فوت و حجر وکیل اول وکالت وکیل دوم نیز از بین می رود چرا که وکیل اول نقش موکل را دارد ولی اگر برای موکل وکیل بگیرد فوت وحجر وکیل اول تاثیری در آن نخواهد داشت. ولی در صورت فوت موکل هردو وکالت هم اولی و هم دومی از بین میرود .

نتیجه انعقاد عقد وکالت و آثار آن

وکیل دادگستری اصولا آثار وکالت برای موکل خواهد بود و وکیل مسول اجرای تعهدات قراردادی نیست و آثار عقد هم برای موکل خواهد بود مگر اینکه وکیل در مقابل طرف معامله به وکالت ازطرف موکل استناد نکند که در این صورت خود وکیل دربرابر طرف معامله اصیل خواهد بود  وکیل دادگستری و مسول اجرای تعهدات خواهد بود مگر اینکه بعدا وکالت وی اثبات و یا احراز شود
✅ وکیل تا زمانی که از حدود اذن موکل خارج نشود مسولیتی نخواهد داشت درصورتی که ازحدود اذن موکل خارج شود که در  وکیل دادگستری این صورت موکل تعهدی نخواهد داشت هر مسولیتی باشد برعهده وکیل خواهد بود مگر اینکه موکل اعمال وکیل را تنفیذ کند در این صورت صحیح خواهد بود باید توجه داشت وکیل فقط دریک مورد می تواند از حدود اذن خارج شود آن هم در مورد اداره مال غیر باشد در این صورت اقدامات وکیل صحیح ونافذ خواهد بود .

پرسش از وکیل دادگستری

1-وکیل دادگستری وکالت مطلق مربوط به چه اموری است؟
وکیل دادگستری وکالت مطلق فقط مربوط به اداره کردن اموال موکل است اعم از اینکه مال معین باشد ویا  اینکه تمام اموال موکل باشد  
2- وکیل دادگستری ورشکستگی هر یک از طرفین  پس از دادن وکالت  در امور مالی چه تاثیری در عقد وکالت دارد؟
وکیل دادگستری در امور مالی ورشکستگی موکل باعث انفساح عقد وکالت خواهد شد ولی ورشکستگی وکیل تاثیری در عقد وکالت ندارد
3-  وکیل دادگستری برای اجرای موضوع وکالت وکیل درچه صورتی می تواند اجیر بگیرد ؟
وکیل دادگستری وکیل اصولا حق اجیر گرفتن برای اجرای موضوع وکالت را دارد و اجرت اجیر نیز باید جدا از حق الوکاله توسط موکل به عنوان هزینه های اجرای موضوع وکالت پرداخت شود
4- وکیل دادگستری معاملات خارج از حدود اذن وکیل  چه حکمی دارد؟
وکیل دادگستری این معاملات به صورت فضولی و غیرنافذ خواهد بود

سخن پایانی وکیل دادگستری

وکیل دادگستری به جرات می توان گفت یکی از مهمترین عقد در قانون مدنی عقد وکالت است اعم از اینکه وکالت وکیل دادگستری و یا غیر آن باشد به لحاظ اهمیت موضوع در حد توان سعی نمودیم عقد وکالت را به صورت کامل و سلیس بیان نماییم چرا که هر شخصی اعم از حقیقی وکیل دادگستری و یا حقوقی بخواهد وکیل بگیرد باید اطلاعات جامعی در مورد این عقد داشته باشد. گروه وکلای حقوق بشر با داشتن همکاران وکیل متخصص در گرایش های مختلف آماده ارایه خدمات مشاوره و وکالت  در زمینه های  وکیل در امور ثبتی وکیل در وصول مطالبات وکیل جرایم اینترنتی به صورت تلفنی، آنلاین و حضوری  برای عزیزان می باشد. وکیل دادگستری

کیل-مشاوره حقوقی-وکیل طلاق مهریه نفقه

نوشته شده توسط: گروه وکلای حقوق بشر

سرپرست نویسندگان: فاطمه وطن پور - کارشناس ارشد جزا و جرم شناسی

مدیر روابط عمومی گروه وکلای حقوق بشر: دکتر زهرا وطن پور - استادیار دانشگاه

مدیر و موسس گروه وکلای حقوق بشر: رضا وطن پور - وکیل پایه یک دادگستری - دکتری حقوق خصوصی - مدرس دانشگاه

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت                                                     

اهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت                                 

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیرات عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیرات عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت

ماهیت عقد وکالت - انواع عقد وکالت - شرایط عقد وکالت