انواع مصادره اموال در حقوق ایران

هنگامی که دادگاه حکم مصادره اموال را صادر می‌کند، تکلیف نهایی این اموال به نوع جرم، شرایط صاحب اموال و تصمیم مراجع ذیصلاح بستگی دارد. در ادامه به بررسی این سرنوشت‌ها می‌پردازیم: در اولین قدم، اموال مصادره شده از نظر قانونی بررسی می‌شوند تا مشخص شود که آیا در اثر ارتکاب جرم، حین ارتکاب یا برای ارتکاب جرم به دست آمده‌اند یا خیر. در صورت اثبات ارتباط اموال با جرم، مراحل مصادره آغاز می‌شود. اموال مصادره شده به نفع دولت یا بیت‌المال ضبط می‌شوند. در برخی موارد، اموال به صاحبان اصلی آنها که جرمی مرتکب نشده‌اند، پس از اثبات بلامعارض بودن و عدم نیاز به رسیدگی قضایی، برگردانده می‌شود. اموال فاسدشدنی یا دارای ارزش کم که نگهداری آنها برای دولت هزینه بر است، به سرعت به فروش می‌رسند. وجوه حاصل از فروش تا زمان روشن شدن تکلیف نهایی در امانت قوه قضائیه باقی می‌ماند. املاک و زمین‌های مصادره شده، پس از صدور حکم، با ابطال سند قبلی به نام نهاد مصادره کننده سند جدید صادر می‌شود. در برخی موارد، اموال مصادره شده به جای فروش، به نهادها یا سازمان‌های دولتی یا عمومی واگذار می‌شوند. نحوه اداره و بهره‌برداری از اموال مصادره شده توسط نهاد مصادره کننده تعیین می‌شود. در مورد اموال مصادره شده اشخاص حقیقی، ممکن است شرایطی برای معیشت و زندگی آنها در نظر گرفته شود.

مهم ترین عناوین این مقاله

• انواع و مصادیق مصادره اموال
• ثبت اعتراض مصادره اموال
• مصداق مصادره اموال
• شرایط مصادره اموال

                                                        جهت اخذ مشاوره و هماهنگی، آیکون پلتفرم مربوطه را  کلیک نمایید

انواع و مصادیق مصادره اموال

مصادره اموال در قانون ایران، طبق ماده ۲۱۴ قانون مجازات اسلامی، به معنای ضبط اموالی است که مجرم در اثر ارتکاب جرم به دست آورده است. این اموال می‌توانند عین اموال به دست آمده یا معادل قیمت آن باشند.
•    مصادره خاص: در این نوع مصادره، فقط اموالی که به طور مستقیم در ارتکاب جرم نقش داشته‌اند یا از طریق جرم به دست آمده‌اند، مصادره می‌شوند. (مثال: مصادره سلاحی که برای قتل استفاده شده است)
•    مصادره عام: در این نوع مصادره، تمام اموال و دارایی‌های مجرم، صرف نظر از اینکه در ارتکاب جرم نقش داشته‌اند یا خیر، مصادره می‌شوند. (مثال: مصادره تمام اموال یک اختلاس‌گر)
مصادره اموال، یک مجازات تعزیری است و علاوه بر مجازات اصلی جرم (مانند حبس) اعمال می‌شود. مصادره اموال می‌تواند برای اشخاص حقیقی و حقوقی اعمال شود. در مصادره عام، ممکن است اموالی که جزو مایحتاج ضروری مجرم یا خانواده او هستند، مصادره نشوند. حکم مصادره اموال توسط قاضی صادر می‌شود و قابل اعتراض در مراجع قانونی است.
مثال‌هایی از مصادره اموال در قانون عبارتند از:
•    مصادره اموال قاچاقچیان مواد مخدر
•    مصادره اموال اختلاس‌گران
•    مصادره اموال حاصل از رشوه و فساد مالی
•    مصادره اموال ناشی از کلاهبرداری 

ثبت اعتراض مصادره اموال

چنانچه اموال شما به هر دلیلی توسط مراجع ذی صلاح مصادره شده باشد، قبل از هر اقدام شخصی با وکیل حقوقی مشورت نمائید و از نتایج و پیامدهای قانونی اعتراض به مصادره اموال آگاه باشید. در خصوص اعتراض به مصادره اموال شما می تانید از دو روش قانونی جهت احقاق حق خود اقدام کنید:
مرحله اول: شناسایی مرجع ذیصلاح
•    اولین قدم، شناسایی سازمانی است که دستور مصادره را صادر کرده است.
•    در این راستا، باید مشخص شود که آیا اموال شما توسط دادستان، بازپرس یا دادگاه توقیف شده است یا خیر.
مرحله دوم: طرح اعتراض
•    با توجه به مرجعی که دستور مصادره را صادر کرده است، باید به مرجع قضایی ذیصلاح برای طرح اعتراض مراجعه کنید.
•    در صورت توقیف اموال توسط دادستان:
o    باید به دادگاه مربوطه مراجعه و دادخواست اعتراض به توقیف اموال را ارائه دهید.
o    دادگاه به پرونده رسیدگی کرده و در صورت اثبات صحت ادعای شما، دستور رفع توقیف را صادر خواهد کرد.
•    در صورت مصادره اموال توسط دادگاه:
o    می‌توانید نسبت به حکم مصادره تجدید نظر خواهی کنید.
o    پرونده شما در دیوان عالی کشور بررسی خواهد شد و در صورت وجود ایراد، حکم نقض و پرونده برای رسیدگی مجدد به دادگاه کیفری یک عودت داده می‌شود.
مهلت اعتراض به توقیف یا مصادره اموال طبق قانون آیین دادرسی کیفری 10 روز از تاریخ ابلاغ حکم یا قرار است.برای طرح اعتراض، باید به وکیل کیفری مراجعه کنید در صورت عدم طرح اعتراض در مهلت قانونی، حکم مصادره قطعی شده و دیگر امکان اعتراض به آن وجود نخواهد داشت.

مصداق مصادره اموال

مصادره اموال در قانون ایران، به عنوان مجازاتی برای مجرمان در نظر گرفته می‌شود که به منظور حفظ حقوق دولت و تنبیه متخلفان اجرا می‌شود. این حکم در موارد خاص و با شرایطی مشخص صادر می‌شود.
مصادیق مصادره اموال:
•    قاچاق کالا و ارز: در این جرم، علاوه بر مجازات‌های دیگر، اموال و وسایل نقلیه حامل کالای قاچاق نیز مصادره خواهند شد.
•    اصل ۴۹ قانون اساسی: طبق این اصل، دولت موظف است ثروت‌های ناشی از جرایمی مانند ربا، غصب، رشوه، اختلاس، سرقت، قمار، سوءاستفاده از موقوفات، سوءاستفاده از معاملات دولتی، فروش زمین‌های موات و مباحات اصلی، دایر کردن اماکن فساد و سایر موارد غیرمشروع را به نفع صاحب حق یا بیت‌المال ضبط کند.
•    مجازات تعزیری درجه یک: بر اساس ماده 19 قانون مجازات اسلامی مصوب سال 1392، یکی از مجازات‌های تعزیری درجه یک، مصادره کل اموال در مورد اشخاص حقیقی و یا حقوقی مانند شرکت‌های تجاری است.
حکم مصادره اموال توسط قاضی صادر می‌شود و قابل اعتراض در مراجع قانونی است.در برخی موارد، ممکن است فقط بخشی از اموال مجرم مصادره شود. مصادره اموال شامل اموال مجرم در زمان ارتکاب جرم و یا اموالی که بعد از آن به دست آورده باشد، می‌شود.

شرایط مصادره اموال

ماده 215 قانون مجازات اسلامی تکلیف اموال کشف شده در جرم را مشخص می‌کند. این اموال می‌توانند شامل دلایل و وسایل ارتکاب جرم، اموال تحصیل شده از جرم و اموالی که حین ارتکاب جرم مورد استفاده قرار گرفته‌اند یا برای استفاده در جرم تخصیص داده شده‌اند باشند.
تکلیف نهایی این اموال توسط دادگاه تعیین می‌شود. استرداد، ضبط و اموال اگر در دادرسی لازم نباشند یا جزو اموال بلامعارض (اموالی که صاحب مشخصی ندارند) باشند، به مالک آنها مسترد یا معدوم می‌شوند (مانند مواد مخدر و مشروبات الکلی).
تبصره 2 ماده 215 به اموالی می‌پردازد که نگهداری آنها برای دولت هزینه بردار است، فاسد شدنی یا سریع‌الفساد هستند. در این موارد، اموال به دستور دادستان یا دادگاه به قیمت روز فروخته می‌شوند و وجه حاصل تا تعیین تکلیف نهایی در صندوق دادگستری به عنوان امانت نگهداری می‌شود.
پس از حکم مصادره، اموال محکوم به نفع نهاد مربوطه و ذی‌نفع در هر مورد تملک (مالکیت) می‌شود.اسناد سابق ابطال و سند مالکیت جدیدی به نام نهاد ذی‌صلاح صادر می‌شود.مصادره می‌تواند فقط شامل بخشی از اموال حاصل از جرم باشد. شامل تمامی اموال فرد باشد.در مورد مصادره تمامی اموال باید به مستثنیات دین توجه کرد، البسه و اثاثیه و اسبابی که برای حوائج ضروری لازم است و اشیائی که ممکن است قریبا ضایع شوند یا کسر قیمت حاصل نمایند
رسیدگی به جرایم اصل 49 قانون اساسی، در دادگاه‌های انقلاب انجام می‌شود. مرجع تجدید نظر آن دیوان عالی کشور است.رسیدگی به سایر موارد مصادره با توجه به موضوع آن در دادگاه‌های عمومی صورت می‌پذیرد.
ارتباط با وکیل آنلاین گروه وکلای حقوق بشر
همان طور که در متن مقاله نیز اشاره کردیم، جهت اعتراض به مصادره اموال توسط مراجع قانونی، به دلیلی قوانین متعدد و پیچیده بودن دعاوی لازم است که از وکیل متخصص و با سابقه در این زمینه استقاده نمائید. گروه وکلای حقوق بشر به عنوان موسسه ای با سابقه بالا و با داشتن وکیل تجاری، اداری، جرایم اینترنتی می تواند در تمامی امور حقوقی و قانونی یاری رسان شما باشد.
همچنین جهت منعقد کردن عقود و قراردادها می توانید باتماس و اخذ نوبت از کارشناسان ما، از وکیل در تنظیم، فسخ و ابطال قراردادها راهنمایی دریافت کنید. 

                                             جهت اخذ مشاوره و هماهنگی، آیکون پلتفرم مربوطه را  کلیک نمایید