بررسی وضعیت حقوقی ترکه متوفی بدون ورثه

  ارث به اموالی می گویند که از فرد متوفی به جا می ماند و بعد از فوت او با اخذ گواهی انحصار وراثت و طی کردن مراحل قانونی به مالکیت وراث در می آید. ارث مطابق قانون مدنی بین طبقات مختلف ارث تقسیم می شود. البته تقسیم ارث شرایط و مراحلی دارد که به طور ماکل در قانون مدنی بیان شده است. 
اما در برخی موارد فرد متوفی شخصی است که هیچ ورثه ای ندارد و اصطلاحا بلاوارث می باشد. در این حالت ارث این شخص به چه کسی می رسد؟ در خصوص اموال به جا مانده از این متوفی بلاوارث، سرانجام این اموال چه خواهد شد؟
در این مقاله قصد داریم به این سوالات و بررسی وضعیت حقوقی ترکه متوفی بدون ورثه بپردازیم.

مهم ترین عناوین این مقاله

• وضعیت حقوقی ترکه متوفی بدون ورثه
• ترکه متوفی بدون ورثه در قانون امور حسبی
• اگر زوجه تنها ورثه متوفی باشد، سهم الارث وی چگونه محاسبه می شود؟

                                                       جهت اخذ مشاوره و هماهنگی، آیکون پلتفرم مربوطه را  کلیک نمایید

وضعیت حقوقی ترکه متوفی بدون ورثه

همان طور که می دانیم و در ابتدا مقاله نیز اشاره کردیم، ارث فرد متوفی بین نزدیکان و مطابق درجاتی که قانون مدنی بیان کرده است، تقسیم می شود. به با این توضیح متوجه کی شویم که در صورت که طبقه اول وجود داشته باشد، ارث بین این افراد تقسیم می شود و به سایر طبقات نمی رسد. 
اما گاهی فرد متوفی هیچ وارثی ندارد و ارثیه وی بلاتکلیف باقی می ماند. در این حالت باید چه اقدام حقوقی و مقتضی انجام بدهیم؟
قانون مدنی در ماده  866 به این سوال پاسخ داده است. این ماده بیان می دارد: « در صورت نبودن وارث، امر ترکه متوفی راجع به حاکم است . » 
در این ماده منظور از حاکم دادگاهی است که صلاحیت رسیدگی به امور مربوط به ترکه را دارد. در این وضعینت دادگاه باید امور مربوط به ترکه را اداره نماید و از حیث مدیریت و اداره اموال می تواند در ارثیه دخالت نماید و مالک ارثیه متوفی نمی شود.
 ذکر این دو نکته ضروری است که :
شخصی بلاوارث می تواند نسبت به تمام ارث خود وصیت کند و محدودیتی باید وصیت ارث خود ندارد.
همچنین اگر شخص متوفی در ضمن وصیت خود، شخصی را برای اداره اموال خود در نظر گرفته باشد، دادگاه نمی تواند دخالتی در اموال متوفی داشته باشد.

 ترکه متوفی بدون ورثه در قانون امور حسبی

یکی از قوانینی که به امور ترکه ورثه بدون وارث پرداخته است، قانون امور حسبی است. این قانون در ماده 335 خود در خصوص ترکه متوفی بلاوارق مقررر داشته است:
« اگر از تاريخ تحرير تركه تا ده سال وارث متوفی معلوم شود، تركه به او داده می شود و پس از گذشتن مدت نامبرده، باقی‌ مانده تركه به خزانه دولت تسليم می شود و ادعاء حقي نسبت به تركه از كسي به هر عنوان كه باشد پذيرفته نيست. »
مطابق این ماده بعد از فوت متوفی در صورتی که شخی برای اداره اموال وجود نداشته باشد، تا ده سال اموال متوفی حفظ می شود  تا در صورت اطلاع و حضور وراث احتمالی بتوان ارث را به آنها تحویل داد. اما در صورتی که ده سال بگذرد، اموال ره خزانه دولت داده می شود و بعد از این مدت هیچ ادعایی از هیچ کسی پذیرفته  نمی شود. 

اگر زوجه تنها ورثه متوفی باشد، سهم الارث وی چگونه محاسبه می شود؟

همان طور که گفتیم اگر فرو متوفی فقط یک وارث داشته باشد، دادگاه حقی برای مداخله در اموال ندارد.اما در یک مورد استثنا قائل می شویم. و آن در حالتی است که تنها وارث متوفی زوج باشد. در این وضعیت مطابق ماده 494 قانون مدنی عمل می کنیم:
به موجب این ماده: « در صورت نبودن هیچ وارث دیگر بغیر از زوج یا زوجه، شوهر تمام ترکه زن متوفی خود را می برد لیکن زن فقط نصیب خود را برده و بقیه ترکه شوهر در حکم مال اشخاص بلاوارث و تابع ماده 866 خواهد بود. »
مطابق ماده مذکور، اگر شخص فوت شده، فاقد وارث نسبی بوده و تنها وارث او زوجه وی باشد، نحوه ارث زوجه  او به این صورت خواهد بود که یک چهارم اموال را به ارث می برد و ما بقی ترکه متوفی، متعلق به حکومت خواهد بود. البته در فرض برعکس، یعنی در صورتی که تنها وارث متوفی، شوهر او باشد، شوهر تمام ترکه را به ارث برده و نوبت به مداخله و مالکیت حکومت نمی رسد. 

                                                          جهت اخذ مشاوره و هماهنگی، آیکون پلتفرم مربوطه را  کلیک نمایید