غایب مفقودالاثر چه حقوقی دارد؟

غایب مفقودالاثر در ماده 1011 قانون مدنی تعریف شده است. غایب مفقودالاثر به کسی گفته می‌شود که از غیبت او مدت نسبتاً زیادی گذشته باشد و از او به هیچ وجه خبری به دست نیاید.
در تعریف غایب مفقودالاثر با دو مولفه مواجه هستیم.
1-    غیبت شخص
2-    بی خبری به مدت طولانی
غایب مفقودالاثر در صورتی که اموالی داشته باشد یا همسر و فرزندان داشته باشد باید وضعیت حقوقی آنها مشخص شود. به همین دلیل قانون برای رسیدگی به این موارد نظام حقوقی خاصی در نظر گرفته است. 
برای اطلاعات بیشتر در خصوص وضعیت حقوقی غایب مفقودالاثر با وکیل حقوقی گروه وکلای حقوق بشر مشورت کنید و راهنمایی لازم را دریافت کنید.

مهم ترین عناوین این مقاله

• وضعیت حقوقی غایب مفقودالاثر در قانون مدنی
• وظایف امین در قانون مدنی چیست؟
• موارد عزل امین چیست؟
• تصرف موقتی ورثه در اموال غایب
• دادن اموال به طور قطعی به ورثه
• حقوق و اختیارات ورثه پس از صدور حکم موت فرضی
• انحلال عقد نکاح غایب مفقودالاثر

                                                       جهت اخذ مشاوره و هماهنگی، آیکون پلتفرم مربوطه را  کلیک نمایید

وضعیت حقوقی غایب مفقودالاثر در قانون مدنی

قبل از تعیین و تکلیف وضعیت حقوقی غایب توسط دادگاه ، باید  به دو مورد توجه کرد. ماده 1013 این دو مورد را شرح داده است.
1-    غایب مفقوالاثر برای اداره امور خود تکلیفی معین نکرده باشد یا کسی را تعیین نکرده باشد.
2-    کسی قانونا حق تصدی امور غایب را نداشته باشد.
در صورتی که وجود این دو شرط احراز نشد، دادگاه می تواند یک نفر امین برای رسیدگی به امور غایب انتخاب کند. 
تعیین امین به دستور مدعی العموم و یا به دستور اشخاص ذی نفع قبول می شود.

وظایف امین در قانون مدنی چیست؟

همان طور که در متن بالا اشاره کردیم در صورتی که برای اداره امور غایب، امین انتخاب شده باشد،  باید وظایف مصرح در چهارچوب قانون  را انجام بدهد. هم چنین حقوق و مصلحت موکل را رعایت کند.
 برخی از وظایف امین، مطابق وظایفی است که قانون مدنی برای قیم در نظر گرفته است. در زیر به وظایف امین در قانون مدنی اشاره می کنیم.
ماده ۱۲۳۵ قانون مدنی: مواظبت شخص مولی‌علیه و نمایندگی قانونی او در کلیه امور مربوط به اموال و حقوق مالی او با قیم است.
ماده ۱۲۳۶ قانون مدنی: اصلاحی ۱۴/۸/۱۳۷۰
قیم مکلف است قبل از مداخله در امور مالی مولی‌علیه صورت جامعی از کلیه دارایی او تهیه کرده و یک نسخه از آن را به امضای خود برای دادستانی که مولی‌علیه در حوزه آن سکونت دارد بفرستد و دادستان یا نماینده او باید نسبت به میزان دارایی مولی‌علیه تحقیقات لازمه به عمل آورد.
ماده ۱۲۳۸ قانون مدنی: قیمی که تقصیر در حفظ مال مولی‌علیه بنماید مسئول ضرر و خساراتی است که از نقصان یا تلف آن مال حاصل شده اگر چه نقصان یا تلف مستند به تفریط یا تعدی قیم نباشد
ماده ۱۲۴۴ قانون مدنی: قیم باید لااقل سالی یک مرتبه حساب تصدی خود را به مدعی‌العموم یا نماینده او بدهد و هر گاه در ظرف یک ماه از تاریخ مطالبه مدعی‌العموم حساب ندهد به تقاضای مدعی‌العموم معزول می‌شود. 

موارد عزل امین چیست؟

با توجه به متن قبلی مقاله متوجه شدیم که وظایف امین مطابق وظایف قیم در نظر گرفته شده است. لذا مواردی که سبب عزل قیم می شود با موارد عزل امین طبق ماده 1248 بررسی می شود.  ماده فوق الذکر، برای عزل قیم و امین غایب مفقودالاثر یکسان است.
ماده ۱۲۴۸ قانون مدنی: در موارد ذیل قیم معزول می‌شود:
۱- اگر معلوم شود که قیم فاقد صفت امانت بوده و یا این صفت از او سلب شود؛
۲- اگر قیم مرتکب جنایت و یا مرتکب یکی از جنحه‌های ذیل شده و به موجب حکم قطعی محکوم گردد:
سرقت، خیانت در امانت، کلاهبرداری، اختلاس، هتک ناموس، منافیات عفت، جنحه نسبت به اطفال، ورشکستگی به تقصیر یا تقلب.
۳- اگر قیم به علتی غیر از علل فوق محکوم به حبس شود و بدین جهت نتواند امور مالی مولی‌علیه را اداره کند؛
۴- اگر قیم ورشکسته اعلان شود؛
۵- اگر عدم لیاقت یا توانایی قیم در اداره‌ی اموال مولی‌علیه معلوم شود.
چنانچه در جرایم فوق مثل کلاهبرداری، اختلاس، ورشکستگی به تقلب و... به وکیل کیفری، تجاری یا اداری نیاز دارید، گروه وکلای حقوق بشر با داشتن بهترین وکلا آماده ارائه خدمات هستند.

تصرف موقتی ورثه در اموال غایب

در صورتی که مدت طولانی از غیبت شخص بگذرد، ممکن است که وراث بخواهند که تکلیف اموال غایب مشخص شود. ماده 1025 قانون مدنی بیان می دارد: وراث غایب مفقودالاثر می‌توانند قبل از صدور حکم موت فرضی او نیز از محکمه تقاضا کنند که دارایی او را به تصرف آن‌ها بدهد؛ مشروط بر اینکه اولاً غایب مزبور کسی را برای اداره اموال خود معین نکرده باشد و ثانیاً دو سال تمام از آخرین خبر غایب گذشته باشد؛ بدون اینکه حیات یا ممات او معلوم باشد. در این مورد رعایت ماده 1023 قانون مدنی، راجع به اعلان مدت یک سال حتمی است
پس مطابق ماده احراز دو شرط برای تصرف موقتی ضروری است.
1-    غایب کسی را برای اداره امور معین نکرده باشد
2-    دو سال تمام از آخرین خبر غایب گذشته باشد بدون آنکه حیات یا ممات او معلوم باشد.
در صورتی که شرایط قانونی جهت تصرف قانونی ورثه فراهم شد اموال یه صورت موقتی به ورثه جهت تصرف واگذار می شود. در این حالت ورثه امین غایب محسوب می شوند و باید وظایف امین و هم چنین مصلحت مولی عیله غایب را در نظر داشته باشند.

دادن اموال به طور قطعی به ورثه

اموال تا قبل از صدور حکم موت فرضی به صورت  موقتی و امانت به دست وراث داده می شود. اما در چه صورتی حکم فوت فرضی صادر می شود؟
ماده 1019 به این سوال پاسخ داده است؟
برابر ماده 1019 قانون مدنی «حکم موت فرضی غایب در موردی صادر می‌شود که از تاریخ آخرین خبری که از حیات او رسیده است، مدتی گذشته باشد که عادتاً چنین شخصی زنده نمی‌ماند.  
در سوابق فقهی به این امر اشاره شده است مدتی که در پایان آن، شخص غایب برابر قانون عادتاً زنده فرض نمی‌شود و می‌توان صدور حکم موت فرضی را تقاضا کرد، حداقل سه سال و حداکثر 10 سال از تاریخ آخرین خبر غایب است.
پس از گذشت مدت مقرر، در صورتی که صدور حکم موت فرضی از طرف اشخاص ذی‌نفع تقاضا شده باشد، دادگاه پس از رسیدگی اقدام به نشر آگهی کرده و اشخاصی را که ممکن است از غایب خبری داشته باشند، دعوت خواهد کرد تا اطلاعات خود را در اختیار دادگاه بگذارند.
این آگهی سه دفعه متوالی و هر کدام به فاصله یک ماه در یکی از جراید محل و یکی از روزنامه‌های کثیرالانتشار تهران منتشر خواهد شد.
دادگاه وقتی می‌تواند حکم موت فرضی را صادر کند که یک سال از تاریخ نشر آخرین آگهی گذشته و حیات و موت  غایب معلوم نشده باشد.
هرگاه ورثه غایب از قبل درخواست کرده باشند که اموال غایب به تصرف موقت آن‌ها داده شود و طبق مقررات آگهی شده باشد، آگهی مجدد لازم نیست.

حقوق و اختیارات ورثه پس از صدور حکم موت فرضی

بعد از صدور حکم موت فرضی غایب مفقودالاثر، اموال غایب به تصرف قطعی ورثه داده خواهد شد و از این پس ورثه مالک اموال مزبور شناخته خواهند شد و می‌توانند هر نوع تصرفی در آن داشته باشند.
پس از قطعیت حکم موت فرضی، تضمیناتی که از امین یا ورثه گرفته شده است، مرتفع خواهد شد

انحلال عقد نکاح غایب مفقودالاثر

پیامد های غیبت طولانی مدت فقط به امور مالی محدود نمی شود. یکی از مهم ترین مواردی که تحت شعاع غیبت شخص قرار می گیرد، وضعیت حقوقی نکاح شخص غایب است. طبق قانون هر گاه کسی چهار سال غایب مفقودالاثر باشد، همسرش می‌تواند از دادگاه تقاضای طلاق غیابی کند. در حال حاضر در سند نکاحیه در صورتی که زوج به مدت 6 ماه متوالی غایب باشد و از وی خبری نباشد همسرش می تواند درخواست طلاق داشته باشد. اما در صورتی که این بند مورد توافق قرار نگیرد و امضا نشود باید زوجه به مدت 4 سال صبر کند. البته چه برای فرد غایب حکم فوت فرضی صادر شود، چه زن به صورت غیابی طلاق بگیرد، پس از صدور حکم فوت فرضی، زن باید چهار ماه و 10 روز عده وفات نگه دارد و نمی‌تواند در این مدت با شخص دیگری ازدواج کند.
 ماده 1154 قانون مدنی به این  تشریح موضوع پرداخته است
عده وفات زن چه در دائم و چه موقت در هر حال چهار ماه و ده روز است مگر اینکه زن باردار باشد که در این صورت عده وفات تا زمان وضع حمل است مشروط بر اینکه فاصله بین فوت شوهر تا وضع حمل از چهار ماه و ده روز بیشتر باشد و گرنه مدت عده همان چهار ماه  و ده روز خواهد بود.
   
برترین وکلا ؛ در گروه وکلای حقوق بشر
با پیشرفت فناوری و شبکه های مجازی در کنار موقعیت های سودمند و مفیدی که برای کسب و کارها در نظر گرفته شده است، اما می تواند بستری برای سود جویی مجرمان فراهم کند. در صورتی که صاحب کسب و کار اینترنتی هستید، در وهله اول برای پیشگیری از مشکلات حقوقی از وکیل در تنظیم، فسخ و ابطال قراردادها استفاده کنید تا با تنظیم یک توافق نامه دو طرفه و امن ریسک مشکلات شما به حداقل برسد. اما در صورتی که به هر دلیلی  در فضای مجازی یا در بستر امور اینترنتی مورد سودجویی قرار گرفته اید در اسرع وقت با وکیل آنلاین و وکیل جرایم اینترنتی گروه وکلای حقوق بشر تماس بگیرید تا شما را راهنمایی کنند.
گروه وکلای حقوق بشر با داشتن وکلای زبده و اساتید دانشگاه، بهترین گزینه برای اخذ مشاوره تخصصی در تمامی زمینه های حقوقی و کیفری هستند.

   
                                                      جهت اخذ مشاوره و هماهنگی، آیکون پلتفرم مربوطه را  کلیک نمایید